“Ноён уул Эрдэнэ” компанийн Маркетингийн албаны дарга Ц.Сувдаа
Социализмын үеэс “томчууд” голдуу хэрэглэдэг байсан Цинзано дарснаас одоо үеийнхний дарсны мэдлэг эхлэх биз ээ. Зөвхөн дарга нар хэрэглэдэг гэж боддог байсан дарс гэх ундаа 1990-ээд оноос хойш Сангриа гэх бүдүүн гэдэстэй шилтэй дарс орж ирснээр “хэн бүхэн хэрэглэж болох юм байна” гэх ойлголтыг өгсөн хэрэг. Европын улсууд шиг хэдэн мянган жилийн дарсны хэрэглээтэй орнуудын дэргэд балчирхан яваа бидэнд мэдэж, сурах зүйлс бишгүй бий. Тиймээс дарсны талаар сонирхсон асуултууддаа хариулт авахаар “Ноён уул Эрдэнэ” компанийн Маркетингийн албаны дарга Ц.Сувдаатай ярилцлаа.
ДАРС ШИНГЭН АТАЛ ЯАГААД ХУУРАЙ ДАРС ГЭДЭГ ЮМ БЭ?
-Дарсыг усан үзэмнээс өөр эдээр хийдэг үү?
-Усан үзэм болон жимс жимсгэнээр хийдэг. Жимснээс алим, интоор, гүзээлзгэнэ, нэрс, хад гээд олон төрлийг ашиглан хийнэ. Жишээ нь монголд чацарганы дарс байдаг шүү дээ. Усан үзэмний хувьд ч олон төрлийн сорттой. Дэлхийд ойролцоогоор 1400 орчим сорт байдгаас түгээмэл нь 200-300 сорт. Бидний сайн мэдэх Сангриа дарсыг гэхэд есөн төрлийн жимс хольж хийдэг.
Бидний иддэг усан үзэмнээс ялгаатай юу?
-Ялгаатай. Бидний иддэг нь шүүсэрхэг нь бага, хальс нь хатуу байдаг. Дарсны усан үзэмний хальс нь нимгэн, шүүсэрхэг, илүү их сахар агуулдаг. Дэлхий даяар маш олон төрлийн дарс бий. Зөвхөн манай Ворлд вайн дэлгүүр гэхэд л 700 төрлийн дарс импортолдог гэдгээс үүнийг мэдэж болох байх. Ийм олон төрлийн дарсны ялгааг гаргаж байгаа гол зүйл нь усан үзэм юм. Ямар усан үзмээр тухайн дарсыг хийдэг вэ гэдгээс л амт, чанар бүх зүйл нь шалтгаалдаг. Мөн нөлөөлдөг гол хүчин зүйл бол теруар юм /terroir/. Үүнд: усан үзмийн мод, цаг агаар, хөрс, чийг, дарс хийх уламжлал орно. Мерло /Merlot/ гэдэг нэртэй олон төрлийн дарс харсан байх. Мерло гэдэг нь усан үзэмний нэг сортын л нэр шүү дээ. Гэтэл яг адилхан мерло атлаа мерло усан үзмийг тариалсан арван өөр улсын дарсыг амсаад үзэхэд бүгд өөр амттай байдаг. Жишээ нь Чилийнх арай хүчтэй, Францынх арай зөөлөн гэх мэт. Яагаад гэвэл тухайн газар нутгийн онцлог, өвөл нь цас ихтэй байсан уу, хавар нь салхитай байсан уу, зун нь хур ихтэй байсан уу зэргээс шалтгаалаад өөр өөр байдаг. Дээрээс нь тухайн үйлдвэрлэгчийн дарс хийх арга барилаас амт нь шалтгаалдаг. Энэ бүгдийг илүү ойртуулаад жишвэл Булган аймгийн Сайхан сумын айраг, Архангайн Хотонтын айраг хэмээн бид амтыг нь ялган уудагтай адил юм.
-Усан үзэмнээс өөр орц байдаг уу, жишээ нь ус ч юм уу?
-Дарс бол цэвэр усан үзэмний шүүсийг шахан, исгэж гаргаж авсан шингэн ундаа юм. Ус нэмдэггүй.
-Дарс шингэн атал яагаад “хуурай дарс” гэдэг юм бэ ?
-Энэ нь дарсны амтыг илэрхийлж байгаа хэрэг юм. Дарсны амтны дөрвөн төрөл бий. Нэг литр дарсанд агуулагдаж буй чихэрлэгийн хэмжээгээр тодорхойлогддог.
Дарсны амт ямар усан үзмээр хийгдэж байгаагаас шалтгаална. Жишээ нь мерло усан үзмээр хуурай, хагас хуурай амттай дарс л хийдэг. Харин каберне совинеон гэж усан үзмээр хуурай дарс л хийнэ. Хуурай дарсны гол төлөөлөл болох каберне совинеоныг мэргэжилтнүүд эрэгтэй хүнээр төлөөлүүлж “Хүчирхэг” гэж тодорхойлсон байдаг. Хуурай дарсыг удаан хадгалж болдог онцлогтой. Харин Мерло усан үзэм илүү зөөлөн, чихэрлэг тул эмэгтэй хүний зан аашаар тодорхойлдог. Онцлог нь энэ усан үзмээр энгийнээс дэлхийн хамгийн үнэтэй дарсыг ч хийж болдог.
Мөн зарим онцгой усан үзэмний төрөл нь дарсныхаа амтыг тодорхойлж байдаг. Жишээ нь: семельон /Semillion/ греначе /Grenache усан үзэмнээс, хагас чихэрлэг болон чихэрлэг дарсыг / гарган авдаг. Эдгээр чихэрлэг усан үзэм сахарын агууламж өндөртэй гэсэн үг. Тийм учраас чихэрлэг амтыг гаргаж байна гэсэн үг. Гэхдээ өдөр тутмын хэрэглээний чихэрлэг болон хагас чихэрлэг дарсанд нэмэлт сахар хийдэг. Тиймээс хуурай дарс нь илүү эмчилгээний шинж чанар өндөртэй байдаг.
МАХНЫ ХЭРЭГЛЭЭ ӨНДӨРТЭЙ УЧИР ДАРС БОЛ МОНГОЛЧУУДАД ТОХИРОХ УНДАА
-Монголчуудад дарс тохирох уу?
-Тохирно.
-Яагаад?
-Яагаад гэвэл бид махны өндөр хэрэглээтэй. Яг үүнтэй адил Европын улс орнуудад бас махны өндөр хэрэглээтэй, тослог ихтэй бяслаг, сүүн бүтээгдэхүүн, нарийн боов их хэрэглэдэг. Нүүдэлчин амьдралаас суурин амьдрал руу шилжиж байгаа бидний хувьд цусан дахь холестриноо багасгах шаардлагатай болж байгаа юм. Хүний судсаар цус чөлөөтэй гүйж байх ёстой байтал махны хэтрүүлэн хэрэглээнээс болоод бөөгнөрөл үүсдэг. Энэ тохиолдолд дарс яг тохирно. Усан үзэмний дарсны хамгийн том давуу тал нь холестринийг багасгаж, хоолны шингэцийг сайжруулдаг. Мөн усан үзэм антиоксидант буюу биеэс хорт бодис гадагшлуулах өндөр чадвартай. Гоо сайхны бүтээгдэхүүнүүдээс нүүрний хор гадагшлуулах төрөлд нь усан үзэмний орц их байдгийг анзаарсан байх. Бага хатуулагтай хэрнээ цагийг хөгжилтэй өнгөрөөх, өөртөө таашаал мэдрэхийн тулд дарс уудаг болж байна.
-Архийг усаар даруулдаг шиг дарсыг юугаар даруулах вэ?
-Даруулгагүй ууж болно. Гэхдээ алкохольны төрөл юм чинь усаар даруулж болно. Мэдээж хоолтой хамт хэрэглэх нь зүйтэй. Харин оргилуун дарсыг хоолны дуршил нэмэгдүүлэх зорилгоор хоолны өмнө хэрэглэдэг. Цагаан ягаан дарсыг мөн адилаар хэрэглэж болно. Мөн махныхаа өнгийг дагаж хэрэглэдэг. Цагаан махан хоол гэдэг нь Европчуудын хувьд тахиа, загас, гахай. Харин монголчууд бидний хувьд хөнгөн мах нь хонь, ямааны мах учир цагаан дарстай хамт хэрэглэж болно. Улаан дарсыг үхэр, адуу, тэмээний мах болон хүнд шарсан хонины махан дээр хэрэглэж болно.
-Дарс уухаар толгой их өвтгөдөг гэдэг. Яагаад?
-Олон шалтгаантай. Бид согтууруулах ундааг хэтрүүлэн хэрэглэх хандлагатай. Мөн өөр зүйлстэй хольдог. Дарс уучихаад архи ууна, шар айраг ууна. Тиймээс нэг хундага дарсыг таашаалтайгаар ууж сурах хэрэгтэй.
-Өдөрт хэдий хэмжээтэй дарс уух ёстой вэ?
-Эмэгтэй хүн нэг хундага буюу 100-150 грамм. Эрэгтэй хүн хоёр хундага буюу 200-300 грамм гэсэн үг. Архийг ч гэсэн тогтмол цагт бага граммаар уухад эмчилгээ болдог. Аливаа зүйлийн тунг нь тааруулж сурна гэдэг их эрдэм. Хэтрүүлэн хэрэглэдгээ л болих хэрэгтэй. Хүний биеийн аливааг хүлээж авах чадвар нь хязгаартай шүү дээ. Тэр хязгаараа сайн мэдэж, давахгүй байх нь чухал.
-Дарсыг үнэрлэж үзээд байдаг. Юу үнэрлэдэг юм бэ?
-Энэ маш чухал зүйл. Дарсны амтны 70 хувийг үнэр бүрдүүлдэг. Дарсны үнэр тархинд мэдээлэл болж очно. Дарс маш олон төрлөөр үнэртдэг боловч ерөнхийд нь гурав ангилдаг. Нэгдүгээрт, төрөл бүрийн жимснүүд. Улаан дарснаас ойн жимсний үнэр, цагаан дарснаас тропик, экзотик төрлийн жимснүүд үнэртэнэ. Хад, нэрс, интоор, хан боргоцой, ногоон алим, лийр, манго үнэртэх нь ч бий. Хоёрдугаарт, цэцгийн үнэр. Цагаан улаан сарнай, лиш цэцэг ч юм уу.
-Цэцэг хийчихсэн гэсэн үг үү?
-Үгүй. Энэ нь усан үзэм тариалсан талбайны хөрс шорооноос хамаардаг. Гуравдугаарт, эмийн ургамлууд үнэртдэг. Заримаас нь бүр навчин тамхины холтсыг санагдуулам үнэр ч үнэртдэг. Шинэ Зеландын Совинеон цагаан дарснаас голын нойтон чулууны үнэр үнэртдэг. Борооны дараах манангийн үнэртэй дарс ч бий. Мөн тэс өөр зүйлийн үнэр үнэртэх тохиолдол ч бий. Жишээ нь: Германы Рийслинг усан үзмээр хийсэн дарснаас бензин санагдлуулам үнэр гардаг. Зарим улаан дарснаас утсан загасны, навчин тамхины үнэ, бүр малын бууц шиг үнэр үнэртэх тохиолдол ч буй.
-Үнэхээр сонин юм. Үнэрлэж үзэхээс гадна “тэр жилийн ургац их сайн” гэж ярьдаг. Энэ нь тухайн жилд их хэмжээний ургац авсан гэсэн үг үү, тайлбар нь?
-Дарсанд ургацын жил, үйлдвэрлэсэн он маш чухал. Бусад бүтээгдэхүүний хувьд шошгон дээрх он үйлдвэрлэсэн хугацааг зааж байдаг бол дарсны тухайд үйлдвэрлэсэн оноос илүүтэй ургацын жилийг бичдэг. 2010 гэж бичсэн байвал 2010 оны ургацаар хийсэн дарс гэсэн үг. Өндөр зэрэглэлийн дарсны хувьд исгээд, барилтанд байлгаад, савалж явсаар жил, жил хагас, хоёр, гурван жилийн дараа үйлдвэрлэгдэж гардаг. Харин өдөр тутмын хэрэглээний энгийн дарс 6-8 сарын дараа л үйлдвэрээс гарна.
-Хамгийн сүүлийн сайн ургацтай жил хэдэн он бэ?
-Улс орон бүр ялгаатай. Манай аймаг бүрт зуншлага өөр өөр байдагтай л адил. Тэгэхээр нэлээд гүнзгий судлах шаардлагатай. Ерөнхийдөө хамгийн сүүлийн сайн он гэвэл 2015. Харин нэлээд хэдэн жилээр ярьвал хамгийн сайн оныг 2010 гэж байгаа. Өнөөдөр энэ оны дарсны эрэлт маш их, үнэ тэнгэрт хадан, олдоц муу болсон байх жишээтэй.
БУСДАД ДАРС БЭЛЭГЛЭХДЭЭ ЮУГ АНХААРАХ ВЭ?
-Танайх л 700 гаруй төрлийн дарс импортолдог гэх. Дэлгүүрт ороод дарс авах гэхээр түмэн янзын дарс, ресторанд мөн адил. Би яаж сонголтоо хийх вэ?
-Та өөрөө ямар амтанд дуртай вэ гэдгээ чухалчилна. Өндөр зэрэглэлийн, сайн чанарын ихэнх дарс хуурай амттай байдаг гэдгийг онцолмоор байна. Чихэрлэг төрөлд дуртай бол чихэрлэг, хагас хуурай, хагас чихэрлэгийг сонгоно. Чихэрлэг амтанд дуртай биш бол хагас хуурай, хуурай, жимслэг дарс ууна гэсэн үг. Мөн хоолондоо дагалдуулж сонгож болно. Өнөөдөр ямар үйл ажиллагаа хийх гэж байгаагаас бас шалтгаална. Найзуудтайгаа уулзах гэж байгаа бол хөнгөн дарс ууна. Ач холбогдолтой зүйл хийх гэж байгаа бол арай чанартай, улсынх биш сумын дарс сонговол илүү тохиромжтой гэсэн үг. Арай бага газар нутагт усан үзэм тариалсан онцлогийг бид сумынх гэж тодотгодог юм.
-Дарсны дөрвөн төрлийн амтыг тэмдэглэсэн тэмдэглэгээ гэж шошгон дээр байгаа юу?
-Шошгоны нүүрэн талын мэдээлэл нь аль улсаас гаралтай, хэдэн оных вэ, мөн зэрэглэл усан үзмийн сорт зэрэг нь байна. Арын хэсэгт ямар үнэр амттай вэ зэрэг шинж чанарыг нь тодорхойлно, ямар хоолтой зохицох вэ гэдгийг нь зааж өгнө, хэдэн хэмд уух вэ гэдэг нь, мөн хатуулаг нь байна. Амтны тухайд хуурай /dry, германаар troken хагас хуурайг бичих/, чихэрлэг Sweet/medium sweet гэж бичсэн байдаг. Энэ тэмдэглэгээг энгийн дарснууд дээр голчлон бичнэ. Өндөр зэрэглэлийн буюу “сум, баг”ийн дарсны хувьд ингэж тэмдэглэхгүй. Тэрийг мэдэхийн тулд дарсны өргөн мэдлэг шаардана даа. Сургалтад сууж байж мэдэх боломжтой. Эсвэл дарсны дэлгүүрүүдийн зөвлөхүүдээс асуувал хэлж өгнө. “Би ийм амтанд дуртай юм аа” гээд хэлэхэд танд тохирох дарсыг зөвлөнө.
Анзаараад байхад төсөвтөө л тааруулж сонгоод байх шиг байна. Гэхдээ дарс мэддэг хүмүүс олширч байна. Гадныхан ч монголд их болсон. Энэ тохиолдолд дарс мэддэг хүнд дарс бэлэглэхдээ болгоомжтой ханддаг.
-Дарсны шошгон дээрээс хамгийн их анхаарч унших ёстой зүйл нь юу вэ?
-Мэдээж аль улсынх вэ гэдгийг нь харна. Мөн усан үзэмний төрлийг нь харна. Мерло, Кабернет гэдэг усан үзмийг манайхан их сайн мэднэ.
-Эмэгтэй хүнд бэлэг барихад тохиромжтой дарс гэвэл?
-Хуурай, хагас хуурай , жимслэг дарс амтны хувьд зүгээр. Хайртай бүсгүйдээ, эсвэл хайр сэтгэлээ илчлэх үедээ бол ягаан дарс, шампани дарс сонгоорой. Мартаар ээждээ дарс сонгохдоо шоколадтай дарс сонгох нь элбэг. Мөн мерло усан үзмээр хийсэн дарс сонгоход зүгээр.
-Хямд дарс гэдэг нь ямар дарс гэсэн үг вэ?
-Бүх л бүтээгдэхүүн өөрийн гэсэн зорилтот хэрэглэгчтэй байдаг. Тийм учир үнэ нь боломжийноос дээд зэрэглэлийн хүртэл байдаг. Тэр жишгээр л байгаа гэсэн үг. Өдөр тутамдаа бид өндөр зэрэглэлийн дарс хэрэглэж чадахгүй. Тиймээс өдөр тутам хэрэглэдэг дарс нь арай хямд үнэтэй байдаг. Ер нь хямд, үнэтэй гэж үнээр тодорхойлох нь тохиромжгүй юм. Өдөр тутмын, өндөр зэрэглэлийн гэж ярих нь илүү зүйтэй.
-Яаж хийхээр өдөр тутмын дарс болдог вэ?
-Түрүүн би бага газар тариалсан усан үзмийг “сумын” гэж тодорхойлсон. Эсрэгээрээ, том талбайд, их хэмжээгээр ургуулсан усан үзмээр хийсэн дарснууд энгийн буюу өдөр тутмын гэсэн ангилалд орно.
-Нийтийн хоол, гэрийн хоолны ялгаа шиг л үү?
-Тэгж хэлж болно шүү. Талбай нь томсох тусмаа үнэ боломжийн болдог.
-Хүлээн авалтад орохоор халуун дарсаар угтдаг. Энэ зөв үү?
-Халааж уудаг зориулалтын дарс Германаас гаралтай. Германаар Глувайн /gluehwein/ буюу англиар mulled wine гэдэг. Мөн Сангриа дарсыг халааж уудаг. Зориулалтын бус дарсыг халааж уухдаа дүрдэг цай шиг амтлагчийг нь хэрэглэх хэрэгтэй. Гэхдээ хэт чихэрлэг дарсыг халааж хэрэглэдэггүй. Хагас хуурай, хагас чихэрлэг дарсыг халаах нь илүү тохиромжтой. Халаадаг дарсны үндсэн зорилго нь даарсан үед захын судаснуудыг тэлж, цусны эргэлтийг хурдасган, дулаацуулах. Салхинд гарах, ууланд алхахдаа ч юм уу хэрэглэх нь илүү тохиромжтой.
Харин хүлээн авалтын угталтад халаасан дарсаар угтах нь тийм ч тохиромжтой биш. Зэрэглэлээсээ бас их хамаарна. Өндөр зэрэглэлийн хүлээн авалтад халаасан дарс хэрэглэх нь тохиромжгүй. Ер нь хүлээн авалтад чихэрлэг дарс тэр бүр хэрэглээд байдаггүй. Хүлээн авалтын хоолнуудад голдуу хагас хуурай, хагас чихэрлэг дарс хэрэглэх нь тохиромжтой. Дан сортын буюу нэг төрлийн усан үзмээр хийсэн дарснуудыг хүлээн авалтад хэрэглэдэг. Дунд болон дундаас дээш зэрэглэлийн хүлээн авалтад Мерло илүү тохиромжтой.
ДАРСАА ХЭРХЭН ХАДГАЛАХ ВЭ?
-Дарс баячуудын хэрэглээ юу?
-Хаанаас даа. Өнөөдөр өдөр тутмын өргөн хэрэглээний нэг болж байна. Дэлхий нийтээрээ өндөр хатуулагтай согтууруулах ундааны төрлөөс татгалзаж байна. Харин үүний оронд бага хатуулагтай, усан үзмийн дарсны хэрэглээ өсч байна. Дарс хэрэглэх нь нэг талаасаа мэдлэг, мэдээлэлд суурилдаг,зөв дадал зуршил, эрүүл мэндээ бодсон сонголт, хэрэглээ юм. Мөн хүмүүсийн хоорондын эерэг харилцааг бий болгодог. Өнөө үед эмэгтэй хүн Өдөрт 150-200 грамм, эрэгтэй хүн өдөрт 200-250 грамм зөвшөөрөгдсөн хэмжээ юм. Дээрхи хэмжээгээр ууна гэж үзвэл нэг хүний сарын дундаж хэрэглээ 6 шил. Өдөр тутам тогтмол 100-150 грамм дарс уувал таны эрүүл мэндэд тустай. Цагаан дарс утааны хорыг гадагшлуулахад тохиромжтой. Улаан дарс нь махан хоолыг боловсруулах, зүрх судасны үйл ажиллагаа, зүрхний импактаас сэргийлж байдаг. Мөн стрессийг бууруулах, нойргүйдлийг арилгах зэрэг олон сайн талтай. Дарсны зөв хэрэглээ үнэхээр өндөр ач холбогдолтой.
-Янз бүрийн үдэшлэг, хүлээн авалтад орохоор дарсны шилийг харах боломжгүйгээр шууд хундагалсан дарс уухад хүрдэг. Тэр тохиолдолд дарсныхаа чанарыг яаж мэдэж болох вэ?
-Сүүлийн жилүүдэд хүлээн авалтанд дарсны сонголт бий болсон сайшаалтай санагддаг. Хүлээн авалтууд дээр янз бүрийн дарс өгч байгаа харагддаг. Тиймээс эхлээд үнэрлэж үзнэ. Эхүүн ч юм уу, удаан хадгалсан зүйлсээс гардаг үнэр байдаг даа. Тэр тохиолдолд уухгүй байсан нь дээр. Өнгөний хувьд улаан дарс цайрсан байвал, цагаан дарс бараантсан байвал асуудалтай.
-Дарсыг хөргөгчиндөө хадгалах уу, хоолны шүүгээндээ хадгалах уу?
-Оргилуун дарсыг хасах 6-8 хэмд хөргөж уух ёстой. Энэ тохиолдолд хэрэглэхээсээ цагийн өмнө хөргөгчиндөө хийхэд бэлэн болно. Уухынхаа өмнө мөсөнд хийвэл арай хурдан хөрөх болов уу. Цагаан дарсыг 10-12 хэмийн хүйтэнд, улаан дарсыг 16-20 хэм хүртэл сэрүүнд хадгална. Яг энэ хэмд хөргөөд дарсыг ууж чадвал тухайн дарсны үнэр, амт онцлог нь бүрэн гарч чадна. Улаан дарсыг хөргөгчинд 15-20 минут байлгахад тэр хэмдээ хүрнэ. Мөн ресторанд халуун хундаганд хийж өгвөл тохирох хэмээ алддаг. Дарсны арын шошгон дээр уух хэмийг заавал бичдэг. Тэрнийх нь дагуу хэрэглэж байх хэрэгтэй. Оргилуун дарсыг онгойлгосон бол цагаан дарстай адил 2-3 хоногт уух ёстой. Гэхдээ энэ тохиолдолд тусгай бөглөө ашиглах ёстой. Хий нь алдагдчихвал амт үнэр нь алга болчихдог.
-Дарс яагаад заавал онгойлгоход хэцүү таглаатай байдаг юм бэ?
-Агаар дарсны амтыг өөрчилдөг. Тиймээс агаар ихээр орж, гарах ёсгүй. Гэхдээ сүүлийн үед дарс үйлдвэрлэж буй орнууд онгойлгоход амар эргэдэг бөглөө ашиглах болсон.
-Үйсэн бөглөө биш хуванцар бөглөөтэй гарах болсон. Тийм бөглөөтэйг нь муу дарс гэж ч ярих юм билээ?
-Муу гэсэн үг биш. Яагаад гэвэл таглааны зорилго нь агаар ихээр оруулахгүй , алдахгүй гэдгээрээ адилхан. Дарс бол амьд зүйл гэж үздэг тиймээс дарс хадгалах явцад дарс амьсгалж боловсолт явагддаг. Үүнд үйсэн бөглөө хамгийн чухал үүрэгтэй агаарыг их алдахгүй бас оруулахгүй зорилготой, үйсэн бөглөө маань агшин сунах чадвартай байдаг. Дарсыг удаан хадгалахад хамгийн чухал үүрэгтэй. Үйсэн бөглөөг Балтийн тэнгисийн хавиар ургадаг модны дотор талын холтсоор хийдэг болохоор байгальд хортой. Өчнөөн олон үйлдвэрлэгч дэлхий даяараа дарс үйлдвэрлэж байгаа тохиолдолд олдоц ховордож байна. Мөн өдөр тутмын хэрэглээний дарсанд заавал үйсэн бөглөөний шаардлага байхгүй гэж үздэг.
-Хундаганы маш олон төрөл байдаг. Урт шилбэтэй хундагануудыг яаж барих нь зөв бэ?
-Улаан дарсны тухайд гайгүй. Харин цагаан дарс ууж байгаа тохиолдолд хундаганы их биенээс барьдаггүй. Гарын дулаан дарсанд нөлөөлж, тухайн дарсны амтыг илүү гоё гаргаж чаддаггүй.
ЗАДАЛСАН ЦАГААН ДАРСЫГ 2-3 ХОНОГТ, УЛААН ДАРСЫГ 7 ХОНОГИЙН ДОТОР УУЖ ДУУСГАХ ЁСТОЙ
-Сүүлийн үед америкийн дарс хамгийн ихээр зарагдах болсон гэдэг. Аль улсын дарс арай илүү вэ?
-Франц дарс хийх 2000 жилийн түүхтэй. Европын улсууд усан үзмээрээ дарс хийх хамгийн их туршлагатай. Дарсаараа Франц, Итали, Испани гурав яалт ч үгүй тэргүүлдэг. Улс орон бүрт өөр өөрийн онцлог дарс бүхий шилдэг дарс үйлдвэрлэгч нар бий. Дарсны шилдэг үйлдвэрүүдтэй түншлэн ажиллаж, чанартай бүтээгдэхүүн хүргэх гол зорилготой.
-Ворлд вайн аль улсаас дарсаа импортолдог вэ?
-Дэлхийн 15 орны 700 гаруй нэр төрлийн дарс, 70 гаруй төрлийн оргилуун дарс, өндөр хатуулагтай бүтээгдэхүүн 200 гаруй төрлийг импортолдог.
-Хамгийн удаан хадгалагдсан ямар дарс байдаг вэ?
-Дарсны үнэ цэнэ нь цаг хугацаа, орон зайгаар аялдагт оршино. Дэлхийд байгаа хамгийн эртний дарс нь 200 жилийн настай. Онцгой маркын цуглуулгын дарснууд үл хөдлөх хөрөнгөтэй тэнцдэг. Европт хүмүүс дарсаа барьцаалж зээл авч байна. Яг л хувьцаа шиг дарсны үнэ жил бүр 3-5 хувиар өсж байдаг. Дээрээс нь эрэлт хэрэгцээ өндөртэй. Сүүлийн жилүүдэд азийн зах зээлд дарс дэлгэрч эхэлсэн. Баячууд ихээр төрж байгаа Хятад улсад үнэтэй зүйл худалдан авах хэрэгцээ өндөр байна.
-Тэгвэл би 2010 оны 30 мянган төгрөгний дарс хэдэн шилийг дарчихвал хэдэн жилийн дараа надад үнэ цэнээ өгөх үү?
-30 мянган төгрөгний дарсны тухайд бол үгүй. Яагаад гэвэл энэ төрлийн дарс удаан хадгалах зориулалттай дарс биш гэсэн үг. Үнэ цэнээ өгөх дарс авъя гэвэл 300-500 мянгаас дээш төгрөгний дарс авах хэрэгтэй болов уу.
-Дарсыг удаан хадгалахын тулд юун дээр анхаарах ёстой вэ?
-Удаан хадгалах зориулалттай дарсыг худалдаж аваад сэрүүн харанхуй, хэт хуурай, хэт чийглэг биш, дуу чимээгүй газарт хийгээд мартах хэрэгтэй.
-Нэг задалчихаад цааш нь хийчихэж болохгүй юу?
-Дарсыг задалснаас хойш үхэж байна гэж үздэг. Цагаан дарсыг 2-3 хоногт, улаан дарсыг 7 хоногийн дотор ууж дуусгах ёстой. Түүнээс цааш уух хэрэггүй гэдэг.
Дарсыг дотор нь чанараар нь: ердийн, онцгой маркийн /3-аас дээш жил барьсан/, цуглуулгын, үйлдвэрлэлтийн онцлогоор нь: үйлчилгээний, чангалсан, үнэрт, нүүрс хүчлийн хийгээр хангасан дарс гэж ангилдаг.
Манай Ворлд вайн дотор дарсны тусгай зориулалтын зоорь байдаг. Тэнд дарснуудаа хадгалуулдаг хүмүүс бий.
-Дэлхийн хамгийн мундаг нь ямар дарс вэ?
-Петрус /Petrus/ гэж дарс байдаг. 2010 оных нь хамгийн сайн дарс байсан учир энэ оны дарс олдохгүй болсон, хэдийнээ цуглуулагчид авчихсан гэсэн үг. Дуудлага худалдаанаас өндөр үнээр авах нэг боломж бий.
-Ворлд вайн энэ жил яагаад Калве брэндийг санал болгож байгаа юм бэ?
-Хүний хэрэглээний зэрэглэл чихэрлэгээс хагас чихэрлэг, хагас чихэрлэгээс хагас хуурай, хагас хуурайгаас хуурай болж ахиж дэвшиж байдаг. Мэдлэг нэмэгдэх нь хэрэглээнд ийнхүү нөлөөлж байна гэсэн үг. Яг үүнтэй адил бидний дарсны амт чихэрлэг байсан бол өөрчлөгдөж эхэлж байна.
-Монголчууд бидний дарсны хэрэглээ шат ахисан гэсэн үг үү?
-Тийм. Мөн Калве брэнд 200 жил болж байна. Дээрээс нь Калве брэндийн дор маш олон сонголтыг хэрэглэгчдээ санал болгох боломжтой. Жишээ нь, монголчуудын хамгийн их хэрэглэдэг борде дарсны хоёр төрөл, сумын дарсны гурван төрөл байгаагаас гадна энгийн маш олон төрлийн дарс бий.
-Хэрвээ өөрийг чинь хэн нэгэн алдартай хүнтэй дарс уух боломж олгоё гэвэл тэр хүн нь хэн байх вэ?
-Дэвид Бэкхемтэй дарс ууж үзэх сэн гэж боддог. Яагаад гэвэл Дэвид Бэкхем дарсны өндөр мэдрэмжтэй, дэлхийн хамгийн сайн чанарын дарснуудыг онцгой үйл явдлууд дээр уудаг гэдэг. Мэдээж дэлхий даяараа л энэ хүнтэй уулзахыг хүсдэг хүмүүс байдаг байх. Гэхдээ би уулзахаараа хөлбөмбөг ярьж чадахгүй. Харин түүнтэй дарсны талаар ярилцах юмсан гэж мөрөөддөг. Гэхдээ монголд ч ийм хүмүүс бас бий. Жишээ нь, Асашёрюү Дагвадоржийн дарсны цуглуулга үнэхээр гоё юм билээ. Нэгдүгээр зэрэглэлийн дарснуудын, сайн онуудынх нь зургийг твиттертээ жиргэсэн байсан. Тэгээд ийм ийм дарс дутуу байна даа гээд хэлсэн чинь Токиод 300 шил байгаа гэж байсан.
-Сонирхолтой ярилцлага өгсөнд баярлалаа.
Бэлтгэсэн: World Wine