Маршалын гүүрнээс скай ресорт руу явдаг замаар машинаа бариад явж байхдаа машин замаар шахцалдан унадаг дугуйтайгаа явж байгаа хүмүүсийг хараад таны дургүйцэл хүрдэг үү? Хажууд нь бэлхэн дугуйн зам байсаар байхад машин замаар явлаа гэж та боддог уу? Тэгвэл энэ нийтлэлийг заавал уншаарай. Магадгүй таны бодол өөрчлөгдөж, дараагийн удаа та дугуйчидтай таарахдаа арай хүлээцтэй хандах байх.
Энэ дугуйн замаар яагаад дугуйчид дугуйгаа унахгүй амь насаа эрсдэлд оруулан байж машин замаар яваад байгааг тайлбарлахаас өмнө дугуйн зам барихад баримтлах гол зарчмын талаар товчхон дурдъя. Энэ нийтлэлд дугуйн зам буюу бусад замаас биет байдлаар тусгаарлагдсан замыг авч үзэж байгааг анхаарна уу. Унадаг дугуйн эгнээ буюу автомашин, явган хүний замтай хувааж хэрэглэдэг эгнээ үүнд хамаагүй болно.
- Аюулгүй байдал
Явган зорчигчид, автомашинтай замаа хуваахгүй, тусдаа зориулалтын дугуйн зам байхаас гадна, гэрэлтүүлэг, уулзвараар давуу эрх эдлэх тэмдэглэгээ болон гэрлэн дохиотой байх. Замын аюулгүй байдлыг хангах үүднээс эвдрэл, гэмтэл, нүхгүй арчилгаа сайтай байх.
- Шууд явах боломж
Шууд явах боломж буюу дугуй унаж байх үед дундаа зогсох зогсолтыг аль болох хамгийн багад байлгаж, саад тотгоргүй зорчих боломжоор хангах. Дугуй унах үед жигд хурдаар явах маш чухал байдаг. Хэрэв ямар нэг саад учирснаас зогссон бол дахин жийж эхлэхэд жигд хурд руу ортол илүү хүч шаардагддаг.
- Ойлгомжтой байдал
Дугуйн замын сүлжээний мэдээллээр сайтар хангах, ингэснээр дугуйчин өөрийн явах замаа урьдчилан тооцоолно. Дугуйн зогсоол, амрах газрыг барьж өгөх. Тэмдэг тэмдэглэгээг ойлгомжтой байдлаар хангалттай тавьж өгөх.
- Хүмүүсийг татах
Дугуй унах сонирхлыг төрүүлэхүйц харагдах байдал сайтай дугуйн замаа сонгож барих. Жишээ нь, голын эргээр, модны сүүдэр дагуу гэх мэт.
Дугуйн замын стандартын хувьд манай улс олон улсын стандартуудаас эш татан авсан MNS 5683:2016 “Замын байгууламж. Унадаг дугуйн замыг төлөвлөхөд тавих шаардлага” гэсэн стандартыг мөрддөг. Дараах хүснэгтээр энэ стандартыг олон улсын стандарт болон практикт хэрэгжилтийг харьцуулан харууллаа.
Бид стандартын хэрэгжилтийг харьцуулж үзсэн бол одоо Маршалын гүүрнээс Скай ресорт хүртэл үргэлжилсэн 9.5 км дугуйн замаар явахад дугуйчдад тулгарч буй асуудлуудыг дор дурдлаа. Эдгээр зургуудыг амралтын өдрийн өглөө 9 цагийн үед буюу авто замын хөдөлгөөн харьцангуй бага байхад авсан болно.
1. Дугуйн замын эхэнд болон замын гадаргуу дээр дугуйн зам эхлэж байгааг илтгэх тэмдэг, тэмдэглэгээ байхгүй.
Зураг 4. Дугуйн замын эхлэл
2. Дугуйн зам тасарч машин замтай нийлэх эсвэл шороон зам руу ордог. Дугуйн зам 5-аас дээш удаа тасардаг.
3. Энэ тохиолдолд машин зам руу орохоос өөр аргагүй боловч машин замтай нийлж байгааг дугуйчид болон жолооч аль алинд нь анхааруулсан тэмдэг, тэмдэглэгээ байхгүй. Мөн хурдтай явж байгаа тохиолдолд энэ хайрга руу замын дугуйтай орох нь осолдох эрсдлийг маш өндөр болгодог. Нэг бол зогсож араас ирж буй машиныг харах, эсвэл явах замдаа эргэн харж байгаад, зам руу нийлэх сонголт дугуйчдад тулгардаг ба энэ нь осолд өртөх хамгийн өндөр эрсдэлтэй хэсэг.
4. Машинууд зам хааж зогссон байдаг. Дугуйн зам, машин зогсохыг хориглоно гэсэн тэмдэг огт байхгүй.
5. Замын хажууд нүх гарч, дугуйн замын өргөнийг нарийсгаж, 2 дугуй зөрөх боломжгүй болсон бөгөөд, үүнийг анхааруулсан тэмдэггүй. Энэ хавьд мөн гэрэлтүүлэггүй.
6. Хажуу талаас шороо болон нуранга нурах эрсдэлтэй. Зураг 12. Нуранга
7. Замын аль ч хэсэгт гэрэлтүүлэггүй бөгөөд машин замын нөгөө талд байгаа гэрэл дугуйн замыг хангалттай сайн гэрэлтүүлж чаддаггүй.
Энэхүү дугуйн зам нь өөрөө стандартын бүрэн шаардлагыг хангаагүй, байнгын арчилгаа хийгддэггүйгээс дугуй унахад дээрх олон эрсдлийг дагуулдаг тул жолооч та дараагийн удаа дугуйн замаараа явсангүй гэж дугуйчдыг бүү зэмлээрэй. Энэ зам нь ялангуяа, засмал замын дугуй буюу 23 мм-ийн өргөнтэй дугуй унахад тун тохиромжгүй.
Мөн та хотын бусад машин замаар яваа дугуйчдад хүлээцтэй хандаж байгаарай. Учир нь Монгол Улсын замын хөдөлгөөний дүрэмд “унадаг дугуйн эгнээ” гэж зорчих хэсэг дээрх унадаг дугуй, мопедын хөдөлгөөнд зориулсан, 4.4 тэмдэг бүхий эгнээг хэлнэ. Унадаг дугуйн эгнээ нь зорчих хэсгийн бусад эгнээнээс тэмдэглэлээр зааглагдсан байна. Унадаг дугуйн зам болон унадаг дугуйн эгнээ байхгүй, эсхүл түүгээр явах боломжгүй тохиолдолд зорчих хэсгийн баруун гар талын захаар байрлан явж болно;” гэж заажээ. Харамсалтай нь энэ заалтыг тээврийн хэрэгслийн жолооч тэр бүр мэддэггүйгээс унадаг дугуйгаар зорчигчидтой зорчих хэсгийг хуваалцахдаа сөрөг хандлагатай байдаг.
2021.06.30
О.Удвал, Тогтвортой тээврийн мэргэжилтэн (MSc in Sustainable Transport)