ЮНЕСКО-ийн мэдээлснээр Covid-19 цар тахлын улмаас боловсролын байгууллагын сургалтын үйл ажиллагаа анги, танхимд явагдах боломжгүй болж сургуулиа хаасан улсын тоо 2020 оны 3-р сарын 15-нд 53, 4-р сарын 15-нд 190, 5-р сарын 15-ны байдлаар 158 болсон байна. Цар тахлын тархалтын оргил үед дэлхийн нийт суралцагчдын 91,3 хувь нь сургуульд явах боломжгүй, онлайн болон бусад ямар нэгэн хэлбэрээр сургалтаа үргэлжлүүлж, зарим улсад хязгаарлагдмал боломжоос хамаарч сургалт зогсоход хүрсэн байна. /en.unesco.org/ Харин Монгол Улсад 2020 оны 1-р сарын 27-оос энэ хичээлийн жил дуустал боловсролын байгууллагууд өөрсдийн нөөц боломжид суурилан цахим хэлбэрээр сургалтын үйл ажиллагааг зохион байгууллаа.
Коронавирус анх илэрсэн Ухань болон Шанхай хотод Хятад, Америк, Италийн судлаачид хамтран судалгаа хийсэн байна. Судалгааны дүнгээр 14 хүртэлх насны хүүхдүүдийн сургуулийн орчинд үүсэх харилцааг бүрэн зогсоох буюу хөл хорио тогтоосноор нэг өдөрт илрэх шинэ тохиолдлын тоо 42 орчим хувиар буурч байгааг батлаад, сурагчдын улирлын амралтын үеэр шинээр илрэх тохиолдлын тоо 64 хувиар бага байсан тухай тооцоо хийжээ. Уг судалгааны дүгнэлтэд “Сургууль хаах арга хэмжээ нь Covid-19 халдварын тархалтаас бүрэн урьдчилан сэргийлэхгүй ч өвчний динамик өсөлтийг сааруулахад мэдэгдэхүйц нөлөөлнө” гэсэн байна.
Цар тахлын хүрээ хумигдаж, нөхцөл байдал дээрдэж байгаа Хятад, Тайвань, Нидерланд, Израиль зэрэг орнууд сургуулиудаа нээж эхлээд байгаа бөгөөд бусад улсууд ч мөн нээх төлөвтэй байна. Тухайлбал, Их Британи 6-р сарын 1-ний өдрөөс бага ангийн хичээлийг эхлэхээр төлөвлөж байна. Харин халдварын тархалтаас урьдчилан сэргийлэх зорилгоор хаагдсан сургуулиудыг дахин нээх хөдөлгөөнийг өрнүүлээд байгаа улс орнууд тархалтын хоёр дахь давалгаанд өртөх эрсдэлтэй гэсэн судлаачдын байр суурийг СNN онцолжээ. Франц улсад сургуулийн танхимын сургалтыг сэргээснээс хойш долоо хоногийн хугацаанд шинээр халдварын 70 тохиолдол бүртгэгдсэн тул найман сургуулийн үйл ажиллагааг зогсоосон байна. Харин Хятад, Израиль, Дани, Япон, Норвеги, Тайвань улсууд сургуулиа нээж, аюулгүй байдлыг дараах байдлаар ханган хичээллэж байна.
- Сурагчид маск зүүх, цаг тутам гараа угаах, биеийн халууныг тогтмол хэмжих
- Сурагчдын ширээг 1.8 метрийн зайтай байрлуулж, сургуулийн байранд эцэг, эхчүүд орохгүй байх
- Сургуулийн тоглоомын талбайг хаах, багш нар зарим хичээлээ гадаа орох
- Сурагчид сургуулийн хоолны газарт хуваарьт ширээнд сууж, үдийн цайгаа уух
- Нэг ангийн сурагчдын тоог цөөлөх
- Сурагчдыг үе шаттайгаар хичээлд нь оруулах
- Анги, танхим болон цэцэрлэгийн тоглоомыг өдөрт 2 удаа ариутгах
- Суурь өвчтэй болон 65-аас дээш насны багш, ажилтнуудыг гэртээ байхыг зөвлөх
- Ариутгалын бодистой даавуунд гутлаа арчих зэрэг арга хэмжээг авч байгаа юм байна
ХӨЛ ХОРИОНЫ ҮЕИЙН ХИЧЭЭЛ, СУРГАЛТ
2019-2020 оны хичээлийн жилийн сүүлийн хагас жилд буюу цар тахлын улмаас үүссэн хөл хорионы үед цэцэрлэг, ерөнхий боловсролын сургууль, насан туршийн болон тусгай хэрэгцээт боловсрол, элсэлтийн ерөнхий шалгалтанд зориулж нийт 4210 цагийн теле хичээлийг үндэсний хэмжээнд хүргэжээ. Гэвч зөвхөн ЕБС-ийн батлагдсан сургалтын төлөвлөгөө ёсоор энэ хагас жилд 1-12 дугаар ангид 6393 цагийн хичээл орохоос 3790 орчим цагийн хичээлийг теле хэлбэрээр зохион байгуулсан. Энэхүү теле болон төрийн бус өмчийн ЕБС-ийн онлайн хичээл сургалтаар суралцагчид төлөвлөгдсөн хөтөлбөрийн үр дүнг эзэмшсэн гэдгээс илүү агуулгын бататгал, давталт хийсэн гэж дүгнэж болно.
Хичээл сургалтын үр дүн талаас харахад хариуцлага, орчин, технологийн ялгаатай байдлаас хамаарч цаашид суралцагчдын хоцрогдол, ялгаатай байдал улам хол болох нөхцөл үүсч байна. Гэвч ерөнхий боловсролын сургалтын хөтөлбөр нь тасралтгүй, залгамж холбоотой боловсруулсан байдаг тул өнгөрсөн 2 улирлын хичээлийн агуулгыг дараагийн хичээлийн жилд танхимаар орсон тохиолдолд нөхөн олгох бүрэн боломжтой. Энэ нь багшийн ур чадвар, хүүхдийн тоо, ачааллаас хамаарч харилцан адилгүй үр дүнтэй байх магадлалтай. Харин сургалтын хөтөлбөрөө сайжруулж, эрэл хайгуул хийж, арга зүй, менежмент, технологийн чадвараа хөгжүүлж, хамтран ажиллаж чадсан сургууль, багш нарын хичээл сургалтын үйл ажиллагаа цаашид бэрхшээл багатай үргэлжилнэ.
Дээд боловсролын хөтөлбөрийн хувьд хичээл хоорондын залгамж, харилцан хамаарал байдаг хэдий ч зарим их дээд сургуулиудын технологийн дэд бүтэц хөгжлөөс хамаарч онлайн сургалтын үйл ажиллагааны чанар үр дүн суралцагчдын ур чадварт сөргөөр нөлөөлөх боломжтой. Иймд сургууль, багш нар бодит байдлаа зөв тодорхойлж хамтран ажиллаж, шаардлагатай арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэх шаардлага тулгарна. Цаашид дээд боловсролын байгууллагууд танхимын болон онлайн хосолсон сургалтын хэлбэрт шилжих нь хөгжлийн нэг шийдэл болох нь гарцаагүй.
Коронавирус амьдрах чадвар сайтай, илүү тэсвэртэй тул устаж үгүй болох эсэх нь тодорхойгүй, томуугийн вирус шиг цаашид бидний амьдралд оршин байсаар байх магадлал өндөр байна. Эмчлэх арга, вакцин, эмийг туршиж байгаа ч одоогоор баталгаа өгөх боломжгүй гэдгийг эрдэмтэд сануулсаар байгаа энэ үед дэлхийн улс орон бүр боловсролыг удирдахад чиглэсэн өөр өөрийн шинэлэг стратегийг хэлэлцэж байна. Харин Монгол Улс 2020-2021 оны хичээлийн жилд боловсролын байгууллагын үйл ажиллагааг хэрхэн зохион байгуулах талаар бусад орнуудын хэрэгжүүлж буй зарчим, шаардлагыг судлаж, тодорхой шийдэл гаргах хэрэгцээ үүсч байгааг мэргэжлийн болон бодлогын хүрээнд анхаарч ажиллах нь чухал байна. Монголын боловсролын салбарт тулгамдаж буй асуудал болох багшийн ур чадвар, сургалтын орчин, хэрэглэгдэхүүн, суралцагчийн оролцоонд суурилсан суралцахуйг хөгжүүлэх шийдэлд тууштай санал нэгдэхгүй бол хурдтай гүнзгийрсээр байгаа баян, хоосны ялгаа улам л ихэснэ.
2020 оны 5-р сар
Баавгайн Насанбаяр Ph.D /Боловсрол судлал/