Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. “Де факто” институтээс “Улстөрийн намуудын дотоод ардчиллын индекс-2019” судалгааг хийснээ өнөөдөр “Монгол ньюс” мэдээллийн төвд танилцууллаа.
Судалгааны баг энэ оны тавдугаар сарын байдлаар, Улсын дээд шүүхэд бүртгэлтэй 32 намыг хамруулахыг зорьсон ч энэ удаа 8 нам судалгаанд оролцжээ. Тэдгээр намыг гишүүдийн оролцоо, төлөөлөл, үйл ажиллагааны өрсөлдөөн, санхүүжилт ба ил тод байдал гэсэн үндсэн 4 хэмжүүрээр 0-100 хүртэлх оноогоор үнэлэхэд МНН, МАХН, АН, Хөдөлмөрийн үндэсний нам 63-66 оноо, МАН 55, “Эх орон” нам 47, “Үнэн ба Зөв” нам 42, Иргэний зориг-Ногоон нам 32 оноотой гарчээ.
Судалгааг Израил улсын Ардчиллын хүрээлэн болон Европын зарим оронд хэрэглэдэг арга зүйг ашиглан гаргасан бөгөөд 0-100 хүртэлх онооноос 0-30 хүртэл оноотой гарсан бол тухайн нам “ардчилалгүй”, 31-60 оноотой бол “хагас ардчилсан”, 61-100 оноотой бол “ардчилсан” гэсэн үнэлгээг авдаг байна.
“Де факто” институтээс улстөрийн намуудын дотоод ардчиллын индексийг хоёр дахь удаагаа гаргаж байгаа бөгөөд энэ удаад улстөрийн намын гишүүдтэй бүлгээр ярилцан судалгааг авчээ. Энэ оны хувьд, улстөрийн намууд өмнөх жилийн үр дүнгээс харьцангуй өндөр оноо авсныг мэдэгдэж байв.
Улстөр судлаач Э.Гэрэлт-Одын мэдэгдсэнээр, “Ил тод, нээлттэй байдал, гишүүдийн оролцоо, санхүүгийн хяналт зэргээр хэмждэг улстөрийн намын дотоод ардчилал нь засаглалыг бүрдүүлдэг институтийн хувьд улстөрийн намуудын амин чухал хэмжүүр байдаг. Эдгээр шалгуур зарчмыг хангаж ажиллах хууль эрхзүй манай улсад байдаг боловч хуулиа хэрэгжүүлэх хүсэл, зориг намуудад байхгүй байна. Олон удаагийн судалгаагаар манайд намууд төлөвшөөгүй, дотоод ардчилал хангалтгүй байгаа нь харагдаж байна” хэмээн тэмдэглэв.
Судалгааны талаар “Де факто” институтийн гүйцэтгэх захирал Д.Жаргалсайхан хэлэхдээ, “Аливаа зүйлийг хэмжиж чадахгүй бол түүнийг удирдаж чаддаггүйтэй адил, улстөрийн намуудыг хэмжих хэмжүүргүй бол бид хянаж чадахгүй. Тиймээс намуудыг хэмжих хэмжүүр болох индексийг л гаргаж ирье гэж энэхүү судалгааг хийж байгаа юм. Намуудын үйл ажиллагааг дотроос гишүүд нь, гаднаас нийгэм олон нийт хянаж байж сайжруулна” гэсэн юм. СЭЗДС-ийн багш, доктор Б.Эрдэнэдалай, “Энэ судалгаа нь намуудын үйл ажиллагааны талаар гишүүдэд нь дохио өгөх зорилготой юм” гэдгийг тодотгов.
Б.Болд
Гэрэл зургийг Т.Чимгээ
МОНЦАМЭ агентлаг бэлтгэв.