Финтекийн холбооны ерөнхийлөгч Д.Жаргалсайханы хэлсэн үг.
Fintech Frontier Summit 2021
Nov 24-25, 2021.
Highland Park hall. Ulaanbaatar. Mongolia
Финтекийн холбооны ерөнхийлөгч Д.Жаргалсайханы хэлсэн үг.
Монгол ахан дүүс нараа,
Хүн төрөлхтний хөгжлийн хурд хил дамжсан, чөлөөт худалдаатай шууд холбоотой. Худалдаа бол мөнгө, барааны солилцоо. Ямар ч бараагаар сольж болдог учир мөнгийг төлбөрийн хэрэгсэл гэдэг. Төлбөрийн хэрэгслийг улам бүр хялбар, найдвартай, хурдан, хүртээмжтэй болгохыг хүн төрөлхтөн үргэлж хичээж ирсэн учраас аливаа техникийн дэвшил юуны түрүүнд санхүүгийн салбарт нэвтэрч иржээ.
Шинэ технологи хүмүүн хоорондын зааг ялгааг арилгадаг. Хэвлэх машин 15-р зуунд мэдлэгийн, уурын тэрэг 18-р зуунд хүч чадлын, харин интернет 1990-ээд онд орон зайн, цаг хугацааны заагийг тус тус алга болгосон.
Тэгвэл 20-р зууны эхнээс бид ухаалаг гар утсаараа хаана ч, хэзээ ч худалдаа хийдэг болов. Бид гар утсаараа төлбөр тооцоо хийхээс гадна, зээл авч, мөнгө гуйвуулж байна. Санхүү ба технологи хосолсон финтекийн салбар эрчимтэй хөгжиж, банкны үйлчилгээ дэлхийн хүн амын хамгийн ядуу хэсэгт ч хүрэх боллоо.
Дэлхий дээр финтекийн салбар 2020 онд 7.3 ихнаяд долларын үнэлгээтэй болжээ. 2026 он хүртэл энэ салбарын жилийн нийлмэл өсөлтийн түвшин (CAGR) 26.87% -аар өсөх төлөвтэй байна.
Өнөөдөр Fintech санхүүгийн үйлчилгээг манай улсад 24 ББСБ үзүүлж байна. Тэдний харилцагчид 2018 оноос 3 дахин олон болж, 4.5 саяд хүрсний 93 хувь нь финтек ашиглаж байна. ББСБ-уудад эдүгээ 3820 хүн ажиллаж байна. Нийт 1.6 сая зээлдэгч байгаа нь 2020 онтой харьцуулахад бараг 3 дахин өсчээ.
2018 онд байгуулагдсан “ЛэндМН ББСБ” ХК нь анх удаа финтекийг LendMN аппликэйшнээр дамжуулан нэвтрүүлж одоо 900 мянган харилцагчтай болжээ. Нийт 93 мянган зээл авсан харилцагчиддаа 1,5 тэрбум төгрөгийг шууд бус зардлаас, 279,000 цагийг буюу 32 жилийг хэмнэжээ.
Хай пэймент солюшнс ХХК, АНУ-ын ACI WORLDWIDE LLC-тэй хамтран Монголын анхны төлбөрийн гарц үйлчилгээ (Payment Gateway)-г нэвтрүүлэв. Хэрэглэгчид аль ч банкны төлбөрийн картаа “Hi-Pay” системд бүртгүүлээд, дахиж картын мэдээлэл, кодоо оруулахгүй худалдан авалтууд хийх болов.
Мөн Optimal NMax ХХК-ийн Zeely аппликэйшн нь хувь хүний хандлага, хариуцлага, төлөвшил, шийдвэр гаргах чадварыг сэтгэл зүйн тестээр тодорхойлж зээл олгож байна.
2019 онд байгуулагдсан Storepay аппликэйшн Сингапур, Лаос зэрэг олон улсын зах зээл рүү орж байна. Тус аппликэйшн Buy Now Pay Later (BNPL) буюу одоо аваад дараа төл гэсэн загвараар төлбөрөө хувааж төлөх боломжийг олгож байна.
Энэ салбар ийнхүү эдийн засгийн эргэлтийг хурдасгаж, бизнесийн асар их боломж нээж байгаа ч, эрсдэл нэмэгдэж зохицуулах, хууль эрх зүйн орчин бүрдүүлэх шаардлагатай боллоо.
Монголын финтекийн салбарт шийдэх асуудал цөөнгүй байна. Юуны өмнө бизнест цаг хугацаа хэмнэх, хэрэглэгчдэд чирэгдэл учруулахгүйн тулд цахим гарын үсэг, ухаалаг гэрээг хуулиар зөвшөөрөх шаардлагатай байна. Мөн чанаргүй зээлийг бууруулж, нийтийн санхүүгийн сахилга, хариуцлагыг дээшлүүлэх үүднээс финтекийн үйлчилгээ эрхэлж буй компаниудын цахим мэдээллийн төвлөрсөн сан, дэд бүтэц байгуулах хэрэгтэй байна.
Энэ салбарыг Засгийн газар нь дэмжиж шимтгэл хураамжаас чөлөөлснөөр Ali Pay (2013), Wechat pay (2013) хоёргүй бол Хятадын хаана ч, ямар ч төлбөр хийх боломжгүй хэмжээнд хүрсэн.
Манай холбоо энэ салбарын хууль эрх зүйг зохицуулах сэндбокс зарчмыг олон улсын туршлагад суурилан боловсруулж холбогдох байгууллагуудад санал болгосон юм. Монголбанк, Сангийн яам, Санхүүгийн зохицуулах хорооны хамтарсан “Сэндбокс зохицуулалтын орчны журам” 2021 оны 3-р сарын 1-ний өдрөөс үйлчилж байна.
Зохицуулагчид “сэндбоксыг” хэрэгжүүлснээр шинэ бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний бодит хэрэгцээ, шаардлагыг тодорхойлох, эрх зүйн орчинг нь сайжруулах нөхцөл бүрдэнэ. Энэ зохицуулалтын үр дүнд “Мобифинанс ББСБ” ХХК саяхан Монпэй аппликэйшнээр дамжуулан нээлттэй бонд гаргаж 1.0 тэрбум төгрөг татан төвлөрүүлжээ.
Эдүгээ манай улсад цахим мөнгө, блокчэйн гэх мэт шинэ технологи ороод ирлээ. Тэдгээрийг зөв зохистой зохицуулна гэж бид итгэж байна. Одоогоор бол Виртуал хөрөнгийн үйлчилгээ үзүүлэгчийг бүртгэх, мөнгө угаах, терроризмыг санхүүжүүлэхтэй тэмцэх үйл ажиллагаанд хяналт тавих зорилгоор шинэ хуулийн төсөл УИХ дээр хэлэлцэгдэж байна.
Монголын финтекийн салбарын компаниуд шударгаар өрсөлдөн шинийг санаачлан, төр засагтайгаа хамтран блокчэйний хувьсгалын үр өгөөжийг эх орондоо нутагшуулан, Монголчуудаа дэлхийн санхүүгийн далайд гаргахын төлөө итгэл үнэмшилтэй ажиллаж байна.
Манай уулзалтад биеэр болон онлайн оролцож буй та бүгдэд ажил хөдөлмөрийн өндөр амжилт хүсье.